8 giờ sáng một ngày thứ hai tại cửa hàng Bánh pía thủ công truyền thống của Bác Lim, nằm cạnh chợ Chowrasta Bazaar tại Penang. Thông thường, họ bắt đầu sản xuất món vỏ bánh pía nổi tiếng của mình từ 7 giờ và đến 9 giờ sẽ xong.

Nhưng hôm nay không phải là một ngày thứ hai bình thường. Một vị khách đặc biệt đang đáp chuyến bay đến từ Singapore theo lời mời của Canon. Ai nấy đều có chút hồi hộp mong chờ, một cảm giác mách bảo rằng ngày hôm nay sẽ diễn ra một sự kiện đặc biệt.

Gary Lim là một trong những thợ cả thuộc thế hệ thứ 4 của gia đình Lim. Ông cho biết hôm nay sẽ bắt đầu muộn hơn một tiếng để khi vị khách đến vào khoảng 10 giờ, ông vẫn có thể giới thiệu cho vị khách về kỹ thuật làm vỏ bánh pía của gia đình Lim trước khi họ kết thúc mẻ bánh hôm nay.

EOS M6, ống kính EF-M28 mm f/3.5 MACRO STM, f/3.5, 28 mm, 1/160 giây, ISO160

Chiếc biển hiệu cũ ở phía trước cửa hàng này là điều đầu tiên hấp dẫn ánh nhìn của chúng tôi. Nó xứng đáng được nhắc đến vì đã mời gọi chúng tôi đến với người thợ làm vỏ bánh pía bậc thầy ở phía sau.

Thông thường, Gary sẽ quay về với công việc toàn thời gian của mình sau khi đã làm xong vỏ bánh, nhưng hôm nay ông đã dành ra hẳn một ngày nghỉ. Rebecca, một trong những em gái của ông, cũng tạm gác lại việc kinh doanh để dành thời gian cho cuộc gặp mặt này.

Cha của họ, Bác Lim nổi tiếng, tuy rằng cơ thể đã không còn khỏe mạnh sau một tai nạn xe máy và nhiều lần bị ngã, luôn nhìn về phía trước cửa hàng bằng đôi mắt vẫn còn tinh tường của mình. Cũng không rõ Bác đang mong vị khách của mình đến nơi hay chỉ muốn nhìn để biết chắc rằng cửa hàng hoạt động thuận lợi.

Vị khách ở đây chính là Michael Ker, một thợ cả làm vỏ bánh pía thủ công thuộc thế hệ thứ 4 của gia đình Ker tại Singapore. Với anh, hôm nay cũng là một ngày quan trọng – anh đã dậy từ 4 giờ sáng để làm một mẻ vỏ bánh pía mới làm quà cho gia đình Lim. Tối hôm trước, cha anh đã dặn dò rằng phải tỏ thái độ tôn trọng và cố gắng tạo ấn tượng với Bác Lim về sự am hiểu của anh về kỹ thuật làm bánh của gia đình. Thật áp lực.

EOS M6, ống kính EF-M28 mm f/3.5 MACRO STM, f/5.6, 28 mm, 1/160 giây, ISO100

Chụp toàn cảnh phía trước cửa hàng là một cách chụp rất thịnh hành – chế độ đen trắng cũng giúp mang đến cảm giác hoài cổ cho bức ảnh. Như bạn có thể thấy, ống kính macro đủ linh hoạt để bạn sử dụng trong cả nhiếp ảnh đường phố thông thường.

Trong lúc chờ Michael đến nơi, chúng tôi quan sát Gary làm việc. Một tay ông liên tục nặn một khối bột dính và nhão, còn tay kia cầm một chiếc muôi cào bột. Ông phết khối bột lên bề mặt chảo nóng sao cho bột tạo thành một lớp vỏ bánh pía chỉ mỏng như tờ giấy. Rồi với một cú hất cổ tay, ông kéo khối bột về lại tay mình hệt như đang chơi yoyo. Thợ phụ việc của ông chờ chỉ khoảng 5 giây cho vỏ bánh nóng rồi cào lên và bóc vỏ bánh ra. Trong lúc đó, Gary đã phết thêm nhiều lớp vỏ bánh khác. Ông làm việc với hai chảo cùng một lúc và đôi khi còn tự mình dùng muôi cào bột để bóc vỏ bánh khỏi chảo nếu như thợ phụ việc của ông không theo kịp; hoặc phết thêm một chút bột để chữa những vỏ bánh bị rách.

EOS M6, ống kính EF-M15-45 mm f/3.5-6.3 IS STM, f/8, 15 mm, 1/160 giây, ISO1000

Gary Lim làm việc rất say mê và chúng tôi có cơ hội ghi lại sự tập trung và chú ý của ông. Khối bột trên tay phải của ông liên tục bị mờ khi lên ảnh vì ông không ngừng nặn bột.

Ông làm việc nhanh hệt như một chiếc máy: trong khoảng thời gian mà bạn dành để đọc đoạn văn trên đây, ông đã hoàn thành ít nhất 25 vỏ bánh. Đây giống như một buổi trình diễn ba-lê hấp dẫn, kết hợp giữa sự khéo léo của ngón tay, sức mạnh của cẳng tay và độ chuẩn xác hoàn hảo có được nhờ nhiều năm thực hành liên tục.

Rebecca đã đến từ sớm, sau đó là Michael và cô của anh - Vicky Ker. Dù là lần gặp mặt đầu tiên, hai gia đình Lim và Ker dành cho nhau những lời chào hỏi nồng ấm giống như những người họ hàng lâu ngày mới gặp. Quang cảnh này giống như một bộ phim xưa cũ bất ngờ được tái hiện. Thậm chí cả gương mặt vốn luôn nghiêm nghị của Bác Lim cũng bừng sáng với một nụ cười rạng rỡ.

Họ ngồi xuống để trò chuyện và khám phá ra những điểm tương đồng giữa hai gia đình nhiều đến kỳ lạ.

EOS M6, ống kính EF-M28 mm f/3.5 MACRO IS STM, f/3.5, 28 mm, 1/50 giây, ISO1600

Chúng tôi đã chụp rất nhiều bức ảnh để ghi lại được khoảnh khắc rất tự nhiên này, khi Bác Lim và Michael Ker đang tập trung trò chuyện. Thật hiếm khi được thấy một người vốn rất dè dặt như Bác Lim nói chuyện một cách say mê như thế này.

Những người thợ cả thuộc thế hệ đầu tiên của cả hai gia đình đều học nghề ở huyện An Khê, tỉnh Phúc Kiến, nằm ở phía đông nam Trung Quốc. Chúng tôi được biết họ cùng học một thầy,

rồi truyền nghề cho thế hệ thứ hai, sau đó họ di cư đến các Khu định cư eo biển ở Đông Nam Á. Tại Penang, cha của Bác Lim truyền nghề cho anh trai của Bác, rồi truyền đến Bác Lim và các con Bác. Ở Singapore, nghề này cũng chỉ được truyền lại cho người trong gia đình – mà gia đình Kers chỉ truyền nghề cho con trai.

Bác Lim và cha của Michael là thế hệ thứ ba điều hành cửa hàng của gia đình và nuôi dạy các con mình bằng chính kỹ năng mà họ đã phải vất vả học qua từng lần phết bột. Tuy rằng giờ đây gần như đã nghỉ hưu, cả hai đều nổi tiếng là những người tham công tiếc việc đến nỗi người nhà phải lôi kéo và nói hết lời thì họ mới chịu nghỉ ngơi.

EOS M6, ống kính EF-M22 mm f/2 STM, f/2.8, 22 mm, 1/250 giây, ISO200

Chúng tôi đã chọn một ống kính pancake để có độ sâu trường ảnh phù hợp cho hình ảnh cận cảnh này, giúp thể hiện độ mỏng của từng lớp vỏ bánh pía.

Những điểm tương đồng vẫn chưa dừng lại ở đây: cả hai gia đình đều từng làm mỳ thủ công trước khi lựa chọn chuyên làm vỏ bánh pía. Giờ đây, họ bán 20-30 kg vỏ bánh pía mỗi ngày. Vào cuối tuần, họ bán món bánh pía đặc biệt (cuốn cùng với nhân bánh gia truyền). Giai đoạn bận rộn nhất là vào Tết Nguyên đán khi cả gia đình đều phải làm việc để đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Khách hàng nhận ra chất lượng tuyệt vời của sản phẩm của họ và luôn sẵn lòng trả giá cao - vỏ bánh pía của cả hai gia đình đều thuộc loại đắt nhất ở nước họ.

Trước đây họ nhào bột bằng tay - một công việc vô cùng tốn sức - và họ chỉ mới chuyển sang máy nhào bột công nghiệp gần đây. Họ trộn bột theo cảm giác chứ không theo một công thức cố định nào và độ nhão của khối bột thô có thể thay đổi theo sở thích của từng cá nhân, mặc dù vỏ bánh thành phẩm gần như giống nhau.

Ngay cả những vật dụng gia truyền của họ cũng giống nhau: một bộ chảo gang đáy phẳng rất nặng mà họ gọi là 'đồ cổ' và không còn được bán ở bất cứ đâu.

EOS M6, ống kính EF-M28 mm f/3.5 MACRO IS STM, f/3.5, 28 mm, 1/50 giây, ISO1600

Tốc độ và độ chuẩn xác là những yếu tố cực kỳ quan trọng đối với kỹ thuật làm vỏ bánh pía.

Và rồi danh tiếng của họ lan xa. Bác Lim đã xuất hiện trên nhiều chương trình TV về ẩm thực. Michael đã làm việc với một nhãn hiệu bia và được đưa tới New York để trình diễn kỹ năng của mình; và xuất hiện vô cùng nổi bật trong chiến dịch của chính phủ Singapore nhằm giữ gìn văn hoá bán hàng rong của đất nước này.

Trong tương lai, cả hai gia đình đều cam kết gìn giữ di sản của mình. Michael đã từ bỏ công việc dược sĩ của mình để dành toàn bộ thời gian tiếp quản việc kinh doanh của gia đình. Gary, Rebecca và em gái Guat Keow thay nhau giúp cha làm vỏ bánh pía và duy trì cửa hàng. Họ cũng định sẽ truyền nghề cho các con khi đủ tuổi. Các bà nội trợ, những người bán hàng rong và nhà hàng ở Singapore và Penang sẽ không cần phải lo lắng về việc mất đi nguồn cung cấp vỏ bánh pía chất lượng cao trong tương lai gần.

EOS M6, ống kính EF-M22 mm f/2 STM, f/4.0, 22 mm, 1/100 giây, ISO100

Thử nghiệm kéo căng - thể hiện độ đàn hồi tốt của vỏ bánh pía dù vô cùng mỏng.

Cùng chung một xuất phát điểm từ bốn thế hệ trước, hai gia đình Lim và Ker đã phát triển theo những cách thức vô cùng tương đồng ở hai quốc gia. Chúng tôi rất vinh dự được tổ chức cuộc gặp gỡ này để họ có thể chia sẻ với nhau. Thật tuyệt vời khi được chứng kiến và cũng rất vui được chụp lại cuộc gặp này: một 'buổi đoàn tụ gia đình' muộn giữa những con người được gắn kết bởi kỹ năng thay vì huyết thống.

Chúng tôi vô cùng hy vọng rằng sau này họ sẽ còn nhiều dịp để gặp lại nhau.

EOS M6, ống kính EF-M22 mm f/2 STM, f/4.0, 22 mm, 1/100 giây, ISO100

Tương lai của nghề làm vỏ bánh pía – từ trái sang phải: thợ cả thế hệ thứ 4 Gary Lim, Michael Ker và Rebecca Lim. Việc sử dụng tốc độ ISO cao hơn và khẩu độlớn hơn cho phép chúng tôi chụp được bức ảnh này cho dù bên trong cửa hàng ánh sáng rất yếu.

---

---